Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια, από την λήξη του πρώτου πλέον καταστροφικού πολέμου της ανθρωπότητας, γνωστού ως «Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου» και της προσπάθειας ίδρυσης της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) που έχει μετεξελιχθεί μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σε Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Η ΚτΕ διαλύθηκε λόγω της αδυναμίας να αποτρέψει την επίθεση της φασιστικής Ιταλίας κατά της Αιθιοπίας το 1936 και βέβαια να κάνει οτιδήποτε να σταματήσει την πορεία προς τον δεύτερο ολοκληρωτικό καταστροφικό πόλεμο που ακολούθησε σχεδόν σε όλα τον Κόσμο.
Αν και δεν μπορεί να δείξει κανείς πολλές μεγάλες επιτυχίες στον ΟΗΕ, παραμένει αυτός ως ο βασικός διεθνής οργανισμός που προσπαθεί να σταματήσει τις ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των κρατών και αποτελεί το πεδίο που μπορούν να ακουστούν οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Σημαντικό βήμα στον τομέα του μετριασμού των κρατικών αυθαιρεσιών είτε μεταξύ τους ή προς μεμονωμένα άτομα, υπήρξε η ίδρυση και λειτουργία διεθνών δικαστηρίων στα πλαίσια του ΟΗΕ ή άλλων διε-θνών οργανισμών.
Η σημασία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έχει αποδειχθεί στην πράξη με πολλές αποφάσεις του που δικαίωσε ιδρύματα των Ελληνορθόδοξων Κοινοτήτων της Πόλης και των νήσων Ίμβρου και Τενέδου.
Επειδή πολλές φορές τίθενται ερωτήματα ποια είναι τα διεθνή δικαστήρια και ποιες δικαιοδοσίες έχουν δίνουμε παρακάτω μια σύντομη περιγραφή των δικαστηρίων αυτών:
1)Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (International Court of Justice), δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον ΟΗΕ ως συνέχεια του παρόμοιου προγενέστερου, της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), που έφερε τον επίσημο τίτλο “Διαρκές Διεθνές Δικαστήριο” (Δ.Δ.Δ.) το οποίο και καταργήθηκε. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν αποτελεί αυτοτελή οργανισμό (όπως το προηγούμενο Δ.Δ.Δ.), επειδή τυγχάνει κύριο δικαστικό όργανο του ΟΗΕ με το καταστατικό του να αποτελεί τμήμα του Καταστατικού αυτού. Το δικαστήριο αυτό λύνει διαφορές μεταξύ κρατών (π.χ. γερμανικές αποζημιώσεις κατά της Ελλάδος).
2) Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (Αγγλικά: International Criminal Court, Γαλλικά: Cour Pénale Interna-tionale, ακρ. ICC ή ICCt). Αυτό είναι μόνιμο δικαστικό όργανο αρμόδιο για την ποινική δίωξη προσώπων για: γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου. Αργότερα θα επεκταθεί και στο έγκλημα της επίθεσης, που επί του παρόντος δεν μπορεί να διωχθεί. Το δικαστήριο ιδρύθηκε την 1 Ιουλίου 2002 – ημερομηνία κατά την οποία η ιδρυτική του συνθήκη, τέθηκε σε ισχύ – και μπορεί να διώ-
ποινικά εγκλήματα τα οποία εκτελέστηκαν από αυτή την ημερομηνία και έπειτα. Η έδρα του δικαστηρίου βρίσκεται στη Χάγη της Ολλανδίας, όμως οι συνεδριάσεις του μπορούν να λάβουν χώρα οπουδήποτε. Το δικαστήριο συμπληρώνει τα υπάρχοντα εθνικά δικαστικά συστήματα, ασκώντας τη δικαιοδοσία του μό-νον όταν τα εθνικά δικαστήρια είναι απρόθυμα ή ανίκανα να ερευνήσουν ή να διώξουν τα προαναφερό-μενα εγκλήματα.
Τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια :
3) Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυτό το Δικαστήριο διασφαλίζει την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ σε όλες τις χώρες μέλη της. Διευθετεί επίσης τις νομικές διαφορές μετα-ξύ των κυβερνήσεων των χωρών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Φυσικά πρόσωπα, εταιρείες και οργανισμοί μπορούν επίσης να προσφύγουν στο Δικαστήριο, εάν θεωρούν ότι τα δικαιώματά τους δεν έχουν γίνει σεβαστά από κάποιο όργανο της ΕΕ. Το Δικαστήριο αυτό είναι το πρώην Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και εδρεύει στο Λουξεμβούργο. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβό-νας στις 13 Δεκεμβρίου του 2007 η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 1 Δεκεμβρίου του 2009, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το σύνολο του δικαιοδοτικού συστήματος της Ε.Ε. Τούτο αποτελείται από τρία δικαιοδοτικά όργανα: το καθαυτό Δικαστήριο, το Γενικό Δικαστήριο και το Δικαστήριο Δημόσιας Διοί-κησης
4) Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) είναι ένας υπερεθνικός θεσμός του Συμβούλιου της Ευρώπης (Γαλλ. Conseil de l’ Europe) που είναι ένας διεθνής οργανισμός στον οποίο συμμετέχουν 47 κράτη της Ευρώπης και της ανατολικής περιφέρειάς της. Σε αυτόν συμμετέχουν επίσης 5 κράτη ως παρατηρητές και 3 ως παρατηρητές της συνέλευσής του. Ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου του 1949 και δεν πρέπει να συγχέεται ούτε με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ούτε με το Ευρωπαϊκό Συμβούλι-ο, που είναι όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27. Έργο του Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της εφαρμο-γής από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950.
Το ΕΔΔΑ παρέχει τη δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής για παραβίαση των αν-θρωπίνων δικαιωμάτων, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Η διαδικασία είναι δωρεάν και σε πρώτη φάση δεν απαιτεί παρουσία δικηγόρου. Εάν στην συνέχεια το δικαστήριο κρίνει ότι ο προ-σφεύγον χρειάζεται έναν και δεν έχει την δυνατότητα να εξασφαλίσει τις υπηρεσίες του, το δικαστήριο του παρέχει κατάλληλο νομικό σύμβουλο δωρεάν. Δείτε εδώ μερικές συχνές ερωτήσεις για το Δικαστήριο
http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/BD31AF11-5F6D-4D09-B10E-ACA0B5BE4450/0/ELL_50Questions.pdf
και εδώ μια απλοποιημένη μορφή επιλεγμένων άρθρων της ΕΣΔΑ και των πρωτοκόλλων της
http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/54CD9531-AC2C-419B-920E-A55EA26D5986/0 GRE_Convention_simplifiée.pdf